Jan van Bakel



Metafysiek van de vrijheid


Terug naar hoofdmenu
Vorige Entr'acte
Volgende Entr'acte
Archief Entr'actes

Wat een blamabele vergissing van mij in mijn argumentatie over het aandoenings-karakter van het menselijk handelen in mijn vorige Entr'acte. Ik suggereerde daar omtrent de passie die bij Spinoza besproken wordt, dat wetenschappelijk onderzoek misschien ooit uitsluitsel zou kunnen geven over de menselijke vrijheid. Neurofysiologisch onderzoek, zo was mijn veronderstelling, zou mogelijk ooit inzicht kunnen geven in de manier waarop een mens komt tot het maken van "vrije" keuzes voor zijn handelen. Eenvoudig nadenken maakt overduidelijk dat zoiets ondenkbaar is. Wat zulk onderzoek in een verre toekomst - want voorlopig lijkt alles overwegend nog statistiek, te weten een vaststellen van waarschijnlijkheden van samenhang tussen onderscheiden processen - zou kunnen openbaren is wat er precies in ons zenuwstelsel gebeurt als de fysieke vorm van een gedachte. De gedachte bij voorbeeld die we "keuze" kunnen noemen of "besluit". Misschien is het niet onvoorstelbaar dat de wetenschap ooit het opkomen of ontstaan van een bepaalde gedachte zal kunnen verklaren. Of zelfs voorspellen. Maar ondenkbaar is dat een besluit-gebeurtenis ooit gekoppeld zou kunnen worden aan iets als "vrijheid", eenvoudig omdat dat iets is wat per definitie niet valt op te nemen binnen het kader van iets wat aanwijsbaar is binnen onze fysiek. Daar heerst de fataliteit van oorzaak en gevolg. Vrijheid kan niets anders zijn dan een metafysisch "verschijnsel".

Jan van Bakel, 8 november 2005

janvanbakel.nl

Reactie? Bericht: jan.van.bakel@gmail.com.

Terug naar boven