Vorige Entr'acte
Volgende Entr'acte
Terug naar Archief
Terug naar hoofdmenu
Wie Nederlands spreekt weet dat je kunt zeggen: "iemand iets tegen maken".
Dat betekent: iets doen wat tot gevolg heeft dat iemand een hekel krijgt aan
iets bepaalds. Zo kun je ook zeggen: "iemand iets beu maken" met ongeveer
dezelfde betekenis.
We moeten denken aan "iets beu zijn, iets tegen zijn".
Dat laatste wordt wel gezegd als je van iets teveel hebt gegeten, zodat je het niet
meer lust.
Als je hier naast plaatst "iemand iets wijs maken"
dan zou je kunnen denken dat dat moet betekenen: veroorzaken dat iemand
een zekere wijsheid verwerft omtrent dat iets. Echter. Je kijkt in een woordenboek
dat je bij de hand hebt en daar vind je de betekenis: "op de mouw spelden",
zo ongeveer het omgekeerde dus (Koenen Endepols 1960). En op een andere plaats
ongeveer hetzelfde, en aldaar
pas op de tweede plaats: "wijsmaken , 2. (Zuidn.) iem. iets wijsmaken, duidelijk maken,
aan het verstand brengen" (Van Dale, 1976).
Ik denk dat je iets anders moet zijn dan een loutere woordenaar voor een
plausibele verklaring. Ik vermoed dat je er een cultuurfilosoof voor nodig hebt.
Wat zich vooral opdringt is de gedachte dat dat "wijs" maken gewantrouwd moet worden.
Vanuit mijn jeugd herinner ik me het gebruik van de uitdrukking door mijn
moeder. Wanneer ik weer eens bij haar aankwam met iets wat ik niet had begrepen,
iets wat me een beetje bang had gemaakt of in elk geval onzeker.
Dan placht ze te zeggen: "Maar menneke, ge moet 'w eige niks wijs laote maken".
Ik ben heel wat jaren ouder geworden sinds ik dat voor de eerste keer hoorde
en sindsdien ben ik het gaan verstaan als een sterke waarschuwing tegen
alle onzin die een mens wordt voorgehouden en een poging om je te brengen
tot het gebruik van je eigen verstand temidden van al die beleringen en
waarschuwingen en aansporingen. Het was een duidelijk argument voor
het gebruik van je eigen verstand en inzicht tegenover alles wat de
omgeving over je uitstort, kennelijk met geen ander doel dan je te conditioneren
en je je te laten aanpassen aan wat de buitenwereld allemaal van je wil.
Brabant was wel katholiek en de heilige missen werden goed bezocht.
Maar de scepsis sprak uit schertsende praat:
"Ik geloof alles wat de pastoor zegt, of 't waar is of niet".
Hoe kom ik vandaag met deze dingen voor de dag?
Omdat ik vanmorgen zat te luisteren naar Buitenhof, wel te verstaan naar de discussie
met o.a. Bolkestein over
de islam als maatschappelijk probleem. Voor West-Europa in het algemeen
en Nederland in het bijzonder.
Daarbij dacht ik: hoe hard zou je al die mensen met twee handen bij de schouders
moeten pakken, ze even duchtig heen en weer schudden en ze toefluisteren:
"Gebruik je verstand. Laat je niks wijsmaken.
Allemaal onzin. Je weet zelf toch veel beter".
En als u niet zou weten hoe het ooit zover zou kunnen komen dat al die
mensen tot vrijheid en eigen verantwoordelijkheid geraken, dan heb ik
een idee. Richt naast het zogenaamde vrije onderwijs (waar we nou eenmaal niet
vanaf komen omdat het veelkleurige Nederlandse volkje dat heeft vastgelegd
in artikel 23 van zijn eigen heilige grondwet) een verplicht onderwijs in,
inhoudelijk gecontroleerd door de tweede kamer, en leer daar die kinderen
hun eigen verstand te gebruiken. Dat die Bolkestein daar nou niet opkomt.
Jan van Bakel, 17 oktober 2010
janvanbakel.nl
Terug naar boven
Reactie? Bericht: jan.van.bakel@gmail.com.
