Het nageslacht

Vorige Entr'acte
Volgende Entr'acte
Terug naar Archief Entr'actes
Terug naar hoofdmenu.

Persoonlijk ben ik de mening toegedaan dat het meest zinvolle dat een mens kan ondernemen per definitie is: vechten tegen de onzin. Wat onzin is weet iedereen van nature. Zo zitten we in elkaar. De enige manier waarop onzin in de wereld komt is indoctrinatie. Indoctrinatie houdt in: iemands hoofd tot verdwazing toe vullen met iets wat daar van nature niet kan ontstaan.

Zoiets kwam op in mijn hoofd toen ik in Zenit (september 2000) het artikel las van Athena Andreadis - professor in de neurologie nota bene - in de vertaling van Eddy Echternach Hoe te overleven op Rigel IV. Het gaat over de verspreiding van de menselijke soort vanaf de aarde in de kosmos en de moeilijkheden die daarbij aan de orde komen. Een van de grondgedachten is dat die verspreiding vergeleken kan worden met de verspreiding van de menselijke soort over de aardbol vanuit Afrika waar die is ontstaan. Daar was nieuwsgierigheid aan het werk, zegt men, en diezelfde nieuwsgierigheid zal ons brengen naar vreemde planeten. Ik betwijfel ten zeerste of dat juist is. Je moet niet uit het oog verliezen dat ook te denken valt aan een verspreiding zoals bij het uitgieten van water. Het zal wel juist zijn dat de mensheid zal proberen op andere planeten te komen, maar niet anders dan zoals water de Nijl kiest. Niet in elk geval als een poging om de mensheid te verbreiden in ons melkwegstelsel. Wat zou iemand daartoe kunnen drijven? De vrees dat het hier binnen afzienbare tijd afgelopen raakt? Aflopen zal het met ieder van ons toch wel, waar we ook heul zoeken. Uit overwegingen van algemeen belang dan? Ter wille van het voortbestaan van onze soort? Ik geloof er niks van. Er is geen enkele aanleiding om te denken dat mensen belang stellen in het voortbestaan van de menselijke soort. Dat is zelfs een onzinnige en op niets berustende veronderstelling. Wel kan natuurlijk de vraag opgeworpen worden of uit alle onbeholpen pogingen tot ruimtevaart niet misschien toch een keer een verspreiding van de mensheid in het buitenaardse zal volgen. Zoals je vroeger zou hebben kunnen speculeren of de mensheid niet nog eens een keer in Alaska zou belanden. Maar toch niet als gevolg van een weloverwogen plan? Bij zoiets wordt de natuurlijke belangstelling van de mens uit haar voegen gerukt. Mensen hebben helemaal geen interesse voor of belang bij het voortbestaan van de menselijke soort in een verre toekomst. Net zo min als ze het jammer vinden dat de mensheid niet twee miljoen jaar eerder is verschenen of treuren om die aeonen waarin de mensheid nog niet bestond, kunnen ze wakker liggen bij de gedachte dat er over twee miljoen jaar geen mensen meer zijn. Ze liggen zelfs niet wakker van de olierampen en de genocide. Als tegenwoordig de politiek eerbied vraagt voor het milieu met als argument het geluk van onze nakomelingen is dat alleen obligate en op dwaze theorie berustende kretologie.

Ik hoor u al steigeren bij deze gedachte. Is de liefde voor het nageslacht dan geen werkelijk bestaande edele trek van het menselijke karakter, zult u zeggen. Inderdaad, nee. We beminnen wel onze kinderen en kleinkinderen, maar dat zijn onze tijdgenoten. Het nageslacht komt misschien later, maar het verschilt in niets van de kinderen die nimmer uit ons geboren zijn. Ik heb wel eens iemand meegemaakt in groot verdriet, die na het verlies van zijn vrouw op vergevorderde leeftijd werkelijk in tranen was over hun kinderloosheid. Maar dat is droefheid over eenzaamheid en heeft niets te maken met kinderliefde. Iemand die niet bestaat kan men niet liefhebben. Onze liefde geldt de levenden. Net zomin als onze voor-voor-voor-ouders interesseren ons onze kinds-kinds-kinds-kinderen. Zulke wezens verschillen in niets van de zieltjes in het vagevuur. We kunnen wel constateren dat er zoiets bestaat als de menselijke soort die met behulp van in ons geschapen driften en verlangens streeft naar haar eigen bestendiging in de tijd, maar dat voltrekt zich geenszins op het niveau waar menselijke personen menselijke keuzes maken. Menselijke personen op het werkelijke niveau waar zich hun leven afspeelt zijn geïnteresseerd in hun gezondheid, hun leven en hun dood en die van hun ouders en kinderen. Wat daarbuiten ligt is theorie en iemand die je daarop aanspreekt een theoretiker. Laat hij zich liever bezighouden met die olierampen en die genocide. Voor ons, de levenden.

Jan van Bakel, 30 augustus 2000

janvanbakel.nl

Terug naar boven

Reactie? Bericht: jan.van.bakel@gmail.com.