NOVA en Jiskefet

Vorige Entr'acte
Volgende Entr'acte
Terug naar Archief Entr'actes
Terug naar hoofdmenu.

Bij Studio Sport gaat vanalles fout, maar NOVA staat er goed op. Gisteren hadden ze een ronduit fantastisch item. Het ging over een aardverschuivende ontwikkeling in de psychopathologie. Altijd zijn er moeilijkheden geweest, bv bij het Pieter Baan Centrum en bij justitie, als bepaald moet worden of iemand na zijn tbs genezen is en kan terugkeren in de maatschappij. Daarvoor moet je weten of het nog een gevaarlijke psychopaat is, maar hoe stel je dat vast? Net als in alle statistische wetenschappen doe je een bepaalde meting, je kijkt in een boekje met resultaten uit het verleden en je stelt vast hoe die waarde ligt ten opzichte van de bekende kansverdeling. Heel simpel. Zo werkt de geneeskunde voor 95 procent en we zijn daar gelukkig mee. Af en toe gaat het fout en zegt iemand dat je ongeneeslijke longkanker hebt in plaats van tbc, maar u hebt het gehoord: dat was niet verwijtbaar. Vanzelf. De man had in zijn boekje gekeken en alles klopte. Natuurlijk gaat het wel eens fout. Daarvoor is het statistiek.

In de psychopathologie is het altijd zo gegaan. Lombroso had het al vroeg in de gaten. Kijken op zijn lijstje met eigenschappen leverde altijd de volmaakt correcte uitslagen. En wat zagen we nou gisteren in NOVA? Het is op het geniale af. Een Nobel-prijs voor psychopathologie is bij wijze van spreken niet meer tegen te houden. Het nieuws bestond natuurlijk niet in het verlaten van de baaierd van resultaten van oude waarnemingen, wat daaruit ooit is geconcludeerd en welke correcte of foutieve voorspellingen dat heeft opgeleverd. Dat bleek trouwens duidelijk uit het programma-onderdeel waarbij de oorsprong van alles - ene professor Hart meen ik verstaan te hebben - in ons bijzijn waarnemingen deed aan een video-opname van een psychopaat. Er was niet de minste twijfel over dat dat een psychopaat was. We hebben allemaal voldoende ervaring met zulke verschijnselen om dat direct te zien. Al te duidelijk. Wij zijn niet gek. Die professor wist ook wel dat hij niet moeilijk moest gaan doen. Als hij met werkelijk moeilijk interpreteerbare dingen zou komen kon iemand denken: is dat nou wel echt een psychopaat? Dan werkt het natuurlijk niet meer. Nee, een keiharde psychopaat. Net als die Koresh uit Waco, die hij ook liet zien. Met die brand erbij die we destijds allemaal life hebben meegemaakt. De zaak werd goed aangepakt, dat ziet u wel. En de professor maakte zulke duidelijke standaarduitspraken dat volkomen duidelijk werd dat hij echt een bakermat van deskundigheid was. Dus geen breuk met het oude.

Waar die vertoning voor diende? Dat moest vanwege de formule van NOVA aan de orde komen in de vorm van een interview met een hoogleraar van eigen bodem en van hetzelfde vak: professor Van Marle. Ik vind dat hij het goed deed. Rob Trip voelde wel nattigheid bij de hele materie, maar hij durfde toch zijn eigen naam niet te riskeren door iets als: Kom op, Van Marle, dit is nou toch wel allemaal onzin. Niet? Maar ik heb u de eigenlijke clou nog niet onthuld. De clou is: in Amerika heeft iemand - die Hart dus - gezegd: we brengen alles wat we weten over psychopathologie bij elkaar in een schraplijstje - ze zeien: een checklist, maar moeilijke woorden moet je vermijden bij NOVA - van 20 (Twintig!) vragen en die laten we beantwoorden. Als je een score maakt van 30-40 ben je echt een psychopaat. En 5? Dan ben je een beetje 'n losbol misschien. Net als bij de CITO-toets krijg je dus een mooie, bruikbare score. Je weet meteen wat je wilt weten en je kunt ermee werken. Je kunt er zelfs de kinderen mee testen en dan weet je wie er later psychopaat wordt. Dat wil zeggen: misschien. Het geeft risico-factoren. Ja, zei van Marle, we moeten natuurlijk dat lijstje wel gaan aanpassen aan onze omstandigheden, maar al met al, ja, het was een belangrijke ontwikkeling. En, waarde lezer, zeg nou niet: is dat echt waar? Echt een lijstje van twintig vanouds bekende vragen en dan zeggen: een nieuw meetinstrument? Wis en waarachtig. U denkt toch niet dat ze van die willekeurige dingen gaan kiezen net als Lombroso?

We leven in het Jiskefet-tijdperk. Dat is het tijdperk waarin het Jiskefet-virus zich verbreid heeft. Dat virus zorgt ervoor dat je niet meer weet of je nou wel of niet naar Jiskefet kijkt. Bij B&W met Sonja en Romijn liep het een beetje fout. Dat wil zeggen: daar kon je weer duidelijk het verschil zien tussen wel en niet Jiskefet. Maar bij NOVA was dat anders. Je moet er een beetje rekening mee houden, dat het een vroeg carnavalsitem was. Als dat zo is val ik wel deerlijk door de mand. Wie gaat er vandaag in Amsterdam kijken of dat congres echt is?

Jan van Bakel, 20 februari 2001.

janvanbakel.nl

Terug naar boven

Reactie? Bericht: jan.van.bakel@gmail.com.