Noodweer - Noodzorg

Vorige Entr'acte
Volgende Entr'acte
Terug naar Archief Entr'actes
Terug naar hoofdmenu.

Een man die het leven niet kwijtwil tegenover iemand die het neemt is in beginsel net zoiets als iemand die het leven kwijtwil tegenover iemand die het niet neemt. Het verschil is nihil omdat in beide gevallen de waarde van het leven het ankerpunt is van de gedachte. Het leven is het allergrootste goed, natuurlijk niet het goed van anderen maar het goed van de levende. De anderen gaan er niet over. De levende gaat erover. De nederlandse wet formuleert regels over het nemen terwijl de levende het niet wenst. Het argument bij de nemende kan alleen zijn: noodweer. Noodweer moet betekenen: een zodanige nood bij iemand in een bedreigende situatie dat hij wel genoodzaakt, of althans gerechtvaardigd, is het leven tegenover hem te nemen. De bedreiging bestaat erin dat hij zijn eigen leven verliest of ander groot onheil beloopt, en wel door toedoen van iemand tegenover hem. De nederlandse wet brengt de situatie in algemene trekken in kaart en de rechter beslist, eventueel, achteraf of het terecht was of niet dat hij schoot. In een groot aantal gevallen zal er achteraf iemand zijn die de politie ervan beschuldigt ten onrecht de noodweer te hebben gepraktiseerd. De rechter beslist. Het is moeilijk in te zien dat er voor zulke situaties iets beters te bedenken is. Alleen de regel keer hem ook de andere wang toe en alles wat daarin geïmpliceerd is komt in aanmerking. Maar ja, dat willen wij niet en dat wil dus ook onze wetgever niet.

Het tegenovergestelde geval doet zich voor tussen een zieke en zijn dokter. We weten al dat er situaties bestaan dat een zieke een dokter vraagt zijn leven te nemen, met zodanig intense en overtuigende doodswil dat de dokter in ernstige nood komt bij de afweging van die wens tegenover de waarde van het leven en de beroepseed die hem verplicht het leven boven alles te stellen. Ook hier zijn er uitkomsten die voeren tot het toebrengen van de dood, het wegnemen van het leven. Maar ook hier is het denkbaar dat een omstander de rechtvaardigheid of juistheid van de beslissing aanvecht voor de rechter. Ook hier zal de dode geen woord van uitleg meer kunnen geven. Om de dokter te beschermen tegen de noodsituatie die hem overkomt zal de wet het begrip noodzorg moeten invoeren, parallel aan de noodweer. We kunnen Christus niet verwijten dat hij niet iets parallels naast die andere wang heeft geleverd. Ook zonder zoiets zullen we de weigerachtige arts evenzeer moeten respecteren als de politieagent die de trekker niet overhaalt, mogelijk met funest gevolg voor zichzelf. Maar die domme euthansiewet kunnen we dan in elk geval missen. Eén woord in het woordenboek erbij en een wet die er gebruik van maakt.

Jan van Bakel, 23 mei 2001.
janvanbakel.nl

Terug naar boven

Reactie? Bericht: jan.van.bakel@gmail.com.