Waanarchie

Vorige Entr'acte
Volgende Entr'acte
Terug naar Archief Entr'actes
Terug naar hoofdmenu.

Pas wanneer, als het ware aan den lijve, de onzin zich manifesteert wordt het duidelijk dat het verantwoord is ertegen op te treden. Noodzakelijk zelfs. Vóór die tijd is alles helder en vanzelfsprekend. Wie zou op de gedachte komen dat iets wat evident is niet evident is voor iedereen? Zolang is de zaak geen woord waardig. Of waardig wel, maar ze heeft als vanzelfsprekendheid geen spreken nodig. Lees echter het weekblad over de allernieuwste interpretatie van kunst : een instrument om de gebruiker zelfredzaamheid bij te brengen (De Groene Amsterdammer, 23-06-01). Van mij mag iedereen het woord kunst gebruiken in de betekenis die hij wil. Joep van Lieshout, de man van AVL-Ville (Atelier Van Lieshout) in de Rotterdamse haven, kan het geen moer schelen wat kunst is. "Hij is kunstenaar, dus wat hij maakt is kunst." Prima. De maatschappij laat hem doen wat hij wil, kunst immers mag altijd. Wie er mopperend naar kijkt is een domoor, één van de duizenden aan wie het allemaal niet besteed is. En de overheid geeft subsidie. Die waagt er zich niet aan een kritische positie te kiezen. Als er één ding is wat ze geleerd heeft is het dat wel. Zoveel te beter voor de kunst.

Maar deze keer is er toch iets bijzonders aan de hand, iets Niet voor pietlutten, zoals de schrijver Pieter van Os in de titel al waarschuwt. De kunst neemt hier immers de vorm aan van maatschappelijke actie. Het is natuurlijk zondermeer een vondst om het woord "kunst" hiervoor in te zetten. Een beter bastion voor activisme is er niet te vinden. (Ja, spreken van "godsdienst" had ook gekund.) Als je het interview met Van Lieshout volgt blijkt het inderdaad allemaal nogal verstrekkend. Zo maakte hij een houten laboratorium voor de vervaardiging van drugs en bommen, aangekocht door het gerenommeerde Walker Art Centre in Mineapolis. Nee, niet Oklahoma. Dat is nog wat anders dan de abortus-container A Portable die aan boord bij Rebecca Gomperts en haar Women on Waves mee naar Dublin mocht. Ook een kunstwerk dus, wat misschien ook in de prijs tot uitdrukking komt (F. 72.000,00 gulden), maar meer nog in het feit dat het bedrag op basis van een subsidie van de Mondriaan Stichting werd verworven. Joep van Lieshout : Terecht. Ik vind het een prachtig project. De doelstelling van de organisatie is sympathiek, ik houd van dat piraatachtige, en juich toe dat er intensief is gezocht naar mazen in de wet. Over wapens praat hij niet graag, maar hij schrikt toch niet terug voor die consequentie. Wapengebruik immers is aanvaardbaar omdat iemand zich mag verdedigen tegen bedreiging en agressie. Gezien de nieuwbakken grondwet van AVL-Ville (bedacht door de bekende strafpleiter Gerard Spong) zal iedereen daar het recht hebben zich te allen tijde te verdedigen. Het laatste argument voor dat alles is natuurlijk "Wij zijn vrij". Ik kan mijn statement hier niet duidelijk maken zonder aldus een en ander over de zaak eruit te lichten, maar u moet zelf het opstel er maar eens heel precies op nalezen. Maar dat hebt u wellicht al gedaan, want De Groene is zo ongeveer het enige in de pers tegenwoordig dat nog een beetje smaak heeft.

Maar ik begon over onzin, want onzin is het natuurlijk. Je zou van een intellectueel iets beters verwachten. Weliswaar stelt Joep van Lieshout dat volledige autarkie niet het uitgangspunt is - hij bedoelt : de doelstelling - want dat kost teveel tijd en levert teveel problemen op. Maar daarmee licht hij toch een tip van de sluier op en laat hij zien dat hij begrijpt dat hij met iets als een anarchistisch project bezig is. Alleen begrijpt hij niet dat het concept van menselijke vrijheid, autonomie en autarchie niet een bedenksel is dat functioneert bij de organisatie van een maatschappij of een beschaving, maar integendeel iets wat daarvan de principiële tegenhanger is. Onverzoenlijke grootheden. AVL-Ville is niets anders dan een nieuwe maatschappij die de mensen binnen haar horizon zal onderdrukken. De wapens daarvoor zijn al aanwezig. Zo gauw er meer dan twee onderdanen zijn zal behoefte rijzen aan een nieuw Atelier daarbinnen. Waanzin dus. Maar wel kunst.

Jan van Bakel, 22 juni 2001.
janvanbakel.nl

Terug naar boven

Reactie? Bericht: jan.van.bakel@gmail.com.