Mis horen en zelfmoord

Vorige Entr'acte
Volgende Entr'acte
Terug naar Archief Entr'actes
Terug naar hoofdmenu.

Dat heb ik sinds kort geleerd : pagina 2 van de krant moet je in de gaten houden want daar gebeurt het. Misschien zult u zeggen : overal gebeurt wel wat en daar kunt u gelijk in hebben. Maar na bladzijde 2 is het beste bij mij eraf. Dat maak ik vaak niet meer mee. Dus lees aldaar met mij.

Tijdens het communistische bewind mochten er in Krakow geen missen worden gelezen, zeer tegen de zin van de vele vurige katholieken daar. Tussen twee flats lazen ze die missen tóch (NRC 16-11-01, 2). Als er achter gelezen een komma staat in plaats van een komma-punt, moet u weten dat wat volgt een attribuut is bij "dat lezen van die missen" of bij "die missen". Ik denk dat de schrijver beter een punt-komma had kunnen schrijven. Voordat u verder leest moet u zich realiseren dat een mis lezen niet is : ergens een (leesbare) mis zoeken en die dan gaan lezen. Lezen is hier een resultatief werkwoord. Zoals een zucht ontstaat door het slaken, zo ontstaat een mis door het lezen. Ze lazen die missen toch, staat er. De vraag "wèlke missen werden er dan gelezen?" krijgt als antwoord : "geen missen". Dat is het enige zinsdeel waarnaar "die" kan verwijzen. Geen missen zijn dus kennelijk ook missen. Het waren, taalkundig gesproken, die ongelezen missen die tussen twee flats gelezen werden. Niemand zal zeggen dat de hier gebruikte Nederlandse zin logisch verdedigbaar is noch ook dat hij taalkundig incorrect is. Hoewel een mis die je op enig moment niet leest geen mis kan zijn en dus onmogelijk op welk later moment in de wereldgeschiedenis dan ook alsnog gelezen kan worden. Zodat we moeten vaststellen dat taal en logica zaken zijn van verschillende orde, anders gezegd dat taal haar eigen logica heeft.

... voor de Polen is de mis in hun eigen taal een feest. Dat is niet typisch Pools trouwens. Sri-Lankezen in onze regio vragen óók om hun eigen taal (NRC 16-11-01, 2). De eerste keer betekent "hun eigen taal" natuurlijk "Pools" en dus denk ik als ik bij dat "trouwens" gekomen ben : Wat? Zijn er dan nog andere volkeren die graag mis horen in het Pools? (U kent toch de uitdrukking "mis horen"? "Mis horen met goede manieren"? Mis horen is : met de juiste intenties aanwezig zijn bij het lezen van een mis. Je kunt niet zeggen : "ik heb een mis gehoord". Het moet zijn "mis gehoord". Aan zo'n kleine kleinigheid hoor je of iemand katholiek (geweest) is.) Wat willen die Sri-Lankezen nou? Ook missen in (hullie, die Polen) hun eigen taal? Bij de volgende punt rijst het probleem. Daar moet plotseling taalkundig beslist worden wat de impliciete referent is van het bezittelijk voornaamwoord "hun". Het lijkt erop dat je, om de zin correct te kunnen interpreteren, gewoon moet weten dat het daar om de "Sri-Lankezen" gaat. Of heb ik zo weinig verstand van godsdienst dat ik me vergis en willen die mensen inderdaad ook missen in het Pools? Of wordt zulk een interpretatie door dat "eigen" uitgesloten? Dan moeten we dus zoeken naar een regel van gebruik voor dat woordje. Waardoor we zullen kunnen beslissen omtrent de betekenis van bijvoorbeeld: Jan ontmoette Piet in de kerk en gaf hem zijn eigen missaal om met goede manieren mis te kunnen horen. Als dat ambigu is wordt duidelijk wat er te doen staat.

Volgens artikel 294 van het Wetboek van Strafrecht is iedereen met maximaal drie jaar cel strafbaar die "opzettelijk een ander tot zelfmoord aanzet, hem daarbij behulpzaam is of hem de middelen daartoe verschaft" (NRC 16-11-01, 2). Je moet dus een straf van maximaal drie jaar hebben opgeknapt om strafbaar te kunnen zijn voor het opzettelijk iemand tot zelfmoord aanzetten, het daarbij behulpzaam zijn of de middelen daartoe verschaffen. En nou eens niet "hem of haar". Politiek correct is het Wetboek van strafrecht nog niet en Korthals heeft waarschijnlijk ook voorlopig weinig tijd om daaraan iets te doen. Heb je langer gebromd dan kun je niet meer gestraft worden. Even volhouden dus en het hek is van de dam. Waarschijnlijk hebben die bouwondernemingen ook hier of daar zo'n grens overschreden zonder dat wij dat wisten.

Jan van Bakel, 19 november 2001.
janvanbakel.nl

Terug naar boven

Reactie? Bericht: jan.van.bakel@gmail.com.