Superioriteit

Vorige Entr'acte
Volgende Entr'acte
Terug naar Archief Entr'actes
Terug naar hoofdmenu.

Over superioriteit van onze beschaving gesproken. In de NRC (1-12-2001, 9) schrijft Farida Faouzia Charfi, hoogleraar aan de faculteit der natuurwetenschappen en het Institut Préparatoir aux études scientifiques in Tunis, een opstel onder de titel Islam moet kennis scheiden van geloof. Het werd eerder gepubliceerd in of door de Los Angeles Times Syndicate. Ik zal het opstel niet helemaal voor u analyseren want dan zou u het misschien niet meer lezen, als u het al niet gelezen had. Een belangrijk onderdeel van het betoog is dat de islam nooit een moment in zijn geschiedenis heeft gekend dat de overgang mogelijk maakte van de heilige tekst naar de geïnterpreteerde tekst. De fundamentalisten negeren een aanzienlijk deel van de islamitische erfenis, in het bijzonder de rationalistische filosofie van de twaalfde-eeuwse Ibn Rochd (d.i. Averroës, 1126-1198), wiens werk heeft bijgedragen tot de scheiding van geloof en kennis. Zij bleven georiënteerd op de antirationalistische Ghazali (1058-1111), schrijver van De vernietiging van de filosofen (schrijft de krant, maar daarmee wordt waarschijnlijk Tahafoet al-falasifa, d.i. "Onsamenhangendheid van de filosofen" bedoeld). Charfi zegt: Maar in de moslimwereld had Ghazali eeuwenlang de overhand. Daarom geven fundamentalisten aan technologie, die weinig ruimte laat voor twijfel, de voorkeur boven wetenschap, die aanzet tot reflectie. Zij beschuldigt het islamisme of fundamentalisme van incoherentie tegenover de fundamentele wetten van de fysica en van de weigering om consekwent een scheiding aan te brengen tussen geloof en wetenschap. (Zo weigert het bijvoorbeeld ook onderwijs in de evolutietheorie toe te laten, daarmee het kamp van George W. Bush dichter naderend dan menigeen misschien leuk vindt). Charfi spreekt duidelijk de wens uit dat de islam die verkeerde keuze tussen Ibn Rochd en Ghazali zal corrigeren.

Het is niet te miskennen dat hier een voorkeur wordt uitgesproken voor een culturele ontwikkeling in bepaalde richting tegenover een thans heersende beschaving. Het is ook duidelijk dat de bevoorkeurde ontwikkeling in de richting van de westerse beschaving wijst en dus dat deze laatste in bepaalde opzichten beter of hoger wordt geacht. Superior zeggen ze in het latijn. Mag Berlusconi niet wat Charfi mag? Of begrijp ik er weer niks van?

Jan van Bakel, 3 december 2001.
janvanbakel.nl

Terug naar boven

Reactie? Bericht: jan.van.bakel@gmail.com.