Terug naar hoofdmenu
Vorige Entr'acte
Volgende Entr'acte
Archief Entr'actes
M. Gregg Bloche is hoogleraar aan de Georgetown University, hij is verbonden aan de Bloomberg School of Public
Health van de Johns Hopkins University en hij is lid van de Committee on Scientific Freedom and Responsibility van de
American Association for the Advancement of Science. Vanuit dat bos van functies
en met de uitdrukkelijke advertering van al die kwaliteiten als een waarschuwende reukvlag onder het stuk,
schrijft hij voor de krant het
artikel over Misdadige wetenschap moet bestraft (NRC 13-05-2003). Waarbij evenwel nodig iets moet worden opgemerkt.
Ik schrok me wezenloos toen ik die titel zag: misdadige wetenschap. Wat moeten we daaronder verstaan?
Natuurlijk zou je eerst moeten definiëren wat wetenschap is, maar dat ziet Bloche, misschien beneveld door
al zijn verantwoordelijkheden, over het hoofd. Het eerste waar je een beetje uit kunt afleiden waar hij het over
heeft is het woord Geleerden waarmee het stuk begint. Wetenschap, zo is de suggestie - en die wordt nergens meer
gecorrigeerd of genuanceerd - is dat wat de geleerden doen. Luister maar: Geen geleerde is ooit veroordeeld wegens
een oorlogsmisdaad omdat zijn of haar (keurig Gregg, zelfs een niet bestaande geleerde is natuurlijk
mannelijk of vrouwelijk en je bent politiek correct of je bent het niet - JvB) onderzoek de vervaardiging
van een vreselijk wapen mogelijk maakte. Je zou hierbij toch wel iets willen lezen als direct of indirect.
Ik neem namelijk aan dat de uitvinding van het schrift en het onderwijs in lezen en schrijven evengoed
tot de voorwaarden behoort.
Om de zaak nog enigszins te redden wil ik
eventjes proberen aan te geven wat Gregg precies bedoelt. Dan is die inkt, dat papier en dat
honorarium niet helemaal over de balk gegooid. Welnu. Met wetenschap bedoelt hij niet het eigenlijke onderzoek
volgens de erkende methodologie van enige discipline, maar een technologie die gebruik maakt van de resultaten
van wetenschappelijk onderzoek. Onderzoek brengt niets anders voort dan waarheid - of, in een kwaad geval, leugen -
en waarheid op zichzelf is een waardenvrij en abstract ding, dat als zodanig nergens voor dient of kan gebruikt worden.
De productie van waarheid wordt alleen als een misdaad beschouwd door tirannen, godsdienststichters en Sinterklaas.
Daar hoort Gregg niet bij, zoals zijn cv ook aantoont. Waar hij zegt We kunnen ons geen wetenschapsethiek
meer veroorloven die voorbijgaat aan de maatschappelijke gevolgen van onderzoek bedoelt hij eigenlijk:
het is noodzakelijk zodanige wijzigingen aan te brengen in de kapitalistische cultuur van de maatschappij
dat daardoor de macht van het industrieel-militair complex wordt gefnuikt.
Dat durft Gregg niet zo te zeggen, want dan riskeert hij een
beroepsverbod op één van de fantastische plaatsen waar hij zulke fantastische functies vervult.
Jan van Bakel, 14 mei 2003
janvanbakel.nl
Reactie? Bericht: jan.van.bakel@gmail.com.
Terug naar boven
