Jan van Bakel



Allemaal onzin


Terug naar hoofdmenu
Vorige Entr'acte
Volgende Entr'acte
Archief Entr'actes

Wat je uit het oog zou verliezen als je teveel met je neus in de boeken zit is voldoende aandacht te besteden aan de zo noodzakelijke bestrijding van de onzin in de wereld. Dat wil zeggen in de eerste plaats op de teevee. Zo hoorde ik vandaag zo'n rare kwast - Jos Brink geloof ik dat het was - zeggen Ik ben dol op kinderen. Ik zal me bedwingen om niet een gevecht te openen tegen dat dol als zodanig. Dat woord plaatst de menselijke waardering noodzakelijk in de orde van de aanstellerij en de spreker in die van de rare kwasten. Schrijf je bijvoorbeeld in je dissertatie dat Napoleon dol was op oorlog, reserveer dan nog maar liever niet alvast een zaaltje voor je feest. Maar voor zover je over dol zou kunnen spreken als over een menselijke attitude, moet je het object kunnen zien als iets dat gekenmerkt is door een reeks van duidelijk herkenbare en vaste eigenschappen. Je kunt dol zijn op Spaanse peper, op zure kersen, op Limburgse kaas en zelfs op Jos Brink. Maar niet op iets wat nu eens deze en dan weer gene eigenschappen heeft. En dus ook niet op kinderen, want je weet maar nooit om wat voor etters het zal gaan. Wie zegt "ik ben dol op kinderen" praat in een onbenullig tv-programma of is anderszins bezig zich aan te stellen.

Het is ook denkbaar dat zoiemand een poging doet om aangezien te worden als gezegend met bepaalde algemeen hoog gewaardeerde sociale of karakter-eigenschappen. Wie niet van kinderen houdt verstaat zijn tijd niet of is een sikkeneurig mens dat je op de teevee niet kunt gebruiken. Dat is een ondeskundige en belachelijke generalisatie op de bekende wenselijkheid dat je in bepaalde gevallen zelfs tegen kinderen vriendelijk kunt zijn en bereid bent te doen alsof je ze begrijpt, ja zelfs hun grapjes verstaat. Misschien zelfs dat je ze liefhebt. En wat dies meer zij. Wie de klok heeft horen luiden zegt zoiets als Jos Brink deed. Hij is dan een kindervriend. Dat heb ik nooit in ernst van iemand horen zeggen, of moest zijn dat het over Sinterklaas ging. Vreselijk. Je zult er een tegenkomen.

Zo dwaal ik weg naar het motief van de sociale correctheid: je hoort te zijn zoals door een of andere, meest dwaze, sociale theorie wordt voorgeschreven. Maatschappelijke aangepastheid of - echte of voorgewende - behoefte daaraan kan ertoe voeren dat iemand zegt zo begaan te zijn met het menselijk leed in Oeganda. Of zo vol medelijden met de Palestijnen. Dat zijn gewoon leugens. Je kunt alleen maar begaan zijn met iemands leed als je hem in zijn ellende aanschouwt en daarbij noodzakelijk tot identificatie komt en ervaart dat zijn leed het jouwe is. Zonder aanschouwing - en dat betekent dus ook: zonder dat het gaat om bepaalde individuen - is het onmogelijk deel te hebben in iemands verdriet of ellende. En als het om "dolheid" met kinderen gaat geldt precies hetzelfde. Wat een onzin allemaal.

Jan van Bakel, 15 mei 2003

janvanbakel.nl

Reactie? Bericht: jan.van.bakel@gmail.com.

Terug naar boven