Terug naar hoofdmenu
Vorige Entr'acte
Volgende Entr'acte
Archief Entr'actes
Ik hoor het vanmorgen op de radio. Er is iets bekroond - ik geloof dat het een toneelstuk
was, maar dat ben ik in de gauwigheid weer vergeten - op grond van een reeks van eigenschappen,
waaronder ook dat het zo eigentijds was. Eigentijds. En je denkt natuurlijk direct: wat zouden ze
daarmee nou bedoelen? Wat zijn de eigenschappen van een toneelstuk waardoor het gaat overkomen als
eigentijds? Het moet natuurlijk betekenen dat je eraan kunt zien, of horen vanzelfsprekend, dat het
van deze tijd is. Dat kan ik volgen. Het moet niet uitzien of aanhoren als iets van vroeger.
Ook niet dat het doet denken aan de toekomst, maar dat is toch al onmogelijk. De toekomst heeft geen gezicht,
om over andere lichaamsdelen of anderszins maar te zwijgen. De toekomst bestaat niet.
Je kunt wel voor de toekomst zorgen, maar dat betekent iets doen waardoor je denkt dat er dit of dat -
wat je wenst - zal gebeuren. Als dat gebeurt dan ontstaat er op een bepaalde manier iets - maar geen toekomst - en dan
kun je zien of dat zorgen voor de toekomst gisteren iets heeft uitgehaald. Maar een toneelstuk
dat aan de toekomst kan doen denken bestaat niet, eenvoudig dus omdat de toekomst niet bestaat. Wel kan het
doen denken aan iets wat je van gisteren of eerder of van vandaag niet kent, en dan gaan je gedachten
daardoor misschien naar de toekomst, maar dat is zelfbedrog. Maar eigentijds?
Eigentijds kan iets alleen maar zijn als het je aan je eigen tijd doet denken. Als het eigenschappen heeft
van je eigen tijd. Maar wat zijn dat? Zou daartoe bijvoorbeeld ook niet kunnen horen dat je een
toneelstuk schrijft dat aan vroeger doet denken? Als dat nou eens gewoonte zou worden? Als de televisie
daarvan even bol zou staan als van dat schuiven van al die bekende gezichten van het ene soort programma
naar het andere, en zo door tot ze ze allemaal gehad hebben en ergens langzaam staan uit te doven
als een echte oude ster, waarna ze een afscheidsfeestje krijgen?
Over eigentijds gesproken. In dat geval wordt het dus - ik bedoel
dat ouderwetse toneel - een op en top eigentijds verschijnsel. Dan doet het ouderwetse dus denken aan je eigen tijd.
Als je daar vandaag mee zou beginnen, is natuurlijk nog niet op slag en stoot een eigentijds verschijnsel ontstaan.
Denk ik. Je moet het een tijdje volhouden eer het effect heeft. Maar van de andere kant, kan het ook niet iets
eigentijds zijn dat je dingen onderneemt die niemand zich kan herinneren van welke tijd dan ook?
Dat zag je toch bijvoorbeeld bij die abortusboot die ging uit varen?
En niemand zal toch zeggen dat het werk van die A.F.Th., bijvoorbeeld De Movo Tapes, niet
eigentijds is? En zoiets heb je toch nooit eerder gezien, ook al is het weer een boek dat ik niet
heb uitgelezen? Wat op zichzelf misschien weinig zegt, omdat het bijvoorbeeld ook geldt voor
Dirk Vzn. Coornhert Zedekunst dat is wellevenskunste.
Is het een eigentijds verschijnsel dat je boeken soms niet uitleest?
En hoe beoordeel je dat iets te weinig frekwent is om eigentijds genoemd te worden? Statistiek?
En is eigentijds een kwaliteit?
Zou het woord eigentijds misschien gewoon een onzinnig woord zijn? Iets waar in zekere zin alles onder valt,
bijvoorbeeld omdat er niets anders dan de eigen tijd bestaat, ook al bevat die een hele hoop herinneringen aan dingen
die er niet meer zijn? Eigentijdse herinneringen aan de holocaust, aan de veldtochten van Napoleon, aan Jezus
Christus en andere profeten? Ik zou haast vergeten achter elke zin een vraagteken te zetten.
Jan van Bakel, 19 oktober 2003
janvanbakel.nl
Reactie? Bericht: jan.van.bakel@gmail.com.
Terug naar boven
