Jan van Bakel



Battische raadsels


Terug naar hoofdmenu
Vorige Entr'acte
Volgende Entr'acte
Archief Entr'actes

De titel was Man en plaats namen plaats, de schrijver Batticus en het stond in de krant (NRC, 21 februari 2004, pag. 60). Het was een abstract verhaal, rijk aan gebeurtenissen - tot een intensief sneupen in Nunspeet toe, uitvoerig gedocumenteerd wat betreft de plaatsen van voorkomen, overal ter wereld, van Albenga tot Uppsala, alwaar applaus. Het bijzondere van de reeks gebeurtenissen betreft het verschijnsel dat het Nederlandse woord ter aanduiding van hun identiteit of soort qua gebruikte letters overeenstemt met de plaats van happening. Voor de duidelijkheid, als u het misschien niet gezien hebt of mogelijk zelfs alweer vergeten bent: Vanessa komt uit Vaassen, het grondelen gebeurt in Drongelen, er waren pianola's in Anapolis enzoverder. Maar de ramp is natuurlijk dat ik weer met een aantal onoplosbare - dacht ik eerst en denk ik eigenlijk nog - raadsels zit. Ik zal ze noemen.

Vooreerst - laat ik daar toch maar mee beginnen, hoewel het typisch geen raadsel is - de titel: Man en plaats namen plaats. "Namen plaats" spreekt voor zichzelf want alles neemt zijn door de historische feitelijkheid vereiste juiste plaats in. De chaos van vermelde feiten staat in opperste orde gevestigd op elks - of hoe moet je dat zeggen? - natuurnoodwendige plaats. Maar "Man en plaats" is duister, anders kan ik niet zeggen. Maar echt een raadsel is de schrijver "Batticus" of althans zijn naam. Het moet iemand zijn van de aard van Battus, die wij wel kennen, ook uit dezelfde sfeer die we hier vinden. "Batticus" is natuurlijk volkomen correct uit de aard van de gepresenteerde tekst zelf, maar waarom niet "Battus" als hij het echt zelf is? "Battisch" moet toch altijd kloppen voor Battus? Dus waarom dan niet gewoon "Battus"? Is het dan toch iemand anders? (Maar volgens het internet is hij het echt zelf.)

Maar de echte vraag is natuurlijk: hoe heeft ie dat gedaan? Misschien is het maar het beste dat ik de ideale theorie die daaromtrent bedacht kan worden open en bloot op tafel leg en iedereen die dit leest uitnodig om mij ervan te overtuigen dat ik mij vergis. Hoor ik u niet, dan heb ik gewonnen. Het gaat zo.

Je hebt een digitaal Nederlands woordenboek. (En een Fries erbij anders vind je bij Nunspeet geen "sneupten".) Je schrijft een computerprogramma dat woord voor woord bekijkt. Is het langer dan elf letters - ingeburgerd in Driebruggen en draaglasten in Gaasterland zijn net 11 - dan ga je naar het volgende. Is het een werkwoord of een zelfstandig of bijvoeglijk naamwoord, dan maak je de daarvan de correcte afgeleide vormen. Tussen haakjes: als ze onregelmatig zijn staan ze er in het woordenboek bij en kun je ze gewoon overnemen. De woorden die je zo verzamelt orden je in groepen al naar gelang het aantal letters waaruit ze bestaan. Je krijgt dan de elf bestanden Nedwoord1.txt, Nedwoord2.txt etc. Verder heb je een digitaal bestand met aardrijkskundige namen, waarin evengoed Demewand als Escorial voorkomt en weet ik wat allemaal nog meer. Zomaar een lijst dus. Je maakt daaruit, ongeveer juist zoals met de Nederlandse woorden gebeurd is, de elf bestanden Adrijks1.txt tot en met Adrijks11.txt. Je hebt dus 22 bestanden. Dat is dat.

Dan ga je bij de aardrijkskundige namen Nederlandse woorden zoeken met dezelfde letters. Of andersom, wanneer het totaal van de Nederlandse woorden kleiner is dan dat van de plaatsnamen. Je schrijft een programma dat elke naam[j] van het bestand Adrijks[i].txt vergelijkt met achtereenvolgens elk woord[n] van het bestand Nedwoord[i].txt. Totdat je succes hebt, want een tweede heb je niet nodig. Bij elk paar woorden kijk je of elke letter van het ene woord evenvaak voorkomt in het andere woord. Zodra er één letter mist stop je de vergelijking. Zodra alle letters matchen, schrijf je het onderhavige paar naar een uitvoerbestand en daarbij verzin je later de zinnen van Man en plaats namen plaats. Nou? Maar je moet natuurlijk wel Battisch zijn om erop te komen.

Jan van Bakel, 24 februari 2004

janvanbakel.nl

Reactie? Bericht: jan.van.bakel@gmail.com.

Terug naar boven