Jan van Bakel



Ontdooi het Nederlands


Terug naar hoofdmenu
Vorige Entr'acte
Volgende Entr'acte
Archief Entr'actes

Felix van de Laar, Tekstschrijver en redacteur te Antwerpen, heeft van de redactie van de NRC (Opinie & Debat, 18-04-2009,9) gelegenheid gekregen voor een pleidooi ter ontdooiing van het Nederlands. Dat kan hier niet het natuurverschijnsel zijn dat bestaat in het stijgen van de temperatuur boven nul, want hij zet boven zijn tekst een imperatief ("gebiedende wijs" vul ik maar aan, want je weet nooit) en dus kan alleen een operatie bedoeld worden die de ontdooiing van het Nederlands ten gevolge zal hebben. Ontdooien dus zodat iets ontdooit. Ik zeg dat allemaal misschien wat overdreven precies, maar dat lijkt ook wel nodig, want nergens in de tekst wordt helder wat er precies voor het dooiproces ondernomen moet worden (laat staan door wie) en wat dan precies dat dooiproces zal inhouden. De aanduiding van het resultaat blijft erg mager, want we moeten het doen met twee voorbeelden. Ik citeer in alle volledigheid: de mensen moeten een wending als "het meisje die" in het vervolg mogen gebruiken en idem "twee keer zo hoog dan". En dat is het dan. Verderop wordt natuurlijk ook wel weer de spelling van het woord "onmiddellijk" opgerakeld, maar ik blijf toch denken dat het de tekstschrijver-redacteur niet dáárom te doen is. Maar wat hij precies bedoelt blijft een beetje vaag, ook bijvoorbeeld als hij de vraag opwerpt of je pas nederlands kent als je weet wat "malafide" is of dat bij "bezwijken" het voorzetsel "aan" hoort en niet "door". Misschien zijn dat toch ook wel allemaal dooi-dingen. In zijn woorden: "Maak taalbeleid met de ogen open en ontdooi het Nederlands uit de staat waarin de 'taalgeleerden' van de zeventiende eeuw hem bevroren hebben". Hem dus.

Je moet aannemen dat de redactie van de NRC de inbreng van Felix van de Laar een serieuze zaak vindt. We moeten dus ernstig overwegen wat er zal moeten gebeuren. Ik denk dat je ergens een nieuwe leergang voor het onderwijs in de moedertaal zult moeten laten ontwerpen waarin precies wordt aangegeven wat voor het gebruik van het Nederlands de ontdooiings-regels zullen zijn. Je kunt toch moeilijk de gewenste veranderingen naderbij brengen als je niet aangeeft wát er nou precies moet veranderen. En als Felix zegt dat dat nou net niet de bedoeling is omdat er juist regels moeten worden afgeschaft, dan mogen wij toch wel vragen welke? En kan dat dan zonder boek?

Trouwens, nog iets. Op al die dingen die je volgens de tekstschrijver-redacteur vandaag niet mag zeggen (zoals "het meisje die") staat daar eigenlijk tegenwoordig wel straf op? Mag je dat van iemand echt niet zeggen? Ik denk dat je dat best mag zeggen en zelfs schrijven en laten drukken en dat er geen hond is die je wat doet. Het gaat tegenwoordig toch niet meer zoals met die oude kennis van me die een sollicitatie-brief schreef om ergens leraar nederlands te worden en die "ondertussen" schreef in plaats van "onderwijl" of "intussen"? En die daarom niet werd benoemd? Lang geleden, dat wel. Maar dat bestaat toch niet meer tegenwoordig? Wat een onzin allemaal. Maar als die Felix daaraan twijfelt en werkelijk iets wil bereiken dan moet hij in de tweede kamer gaan zitten en een wet aangenomen zien te krijgen die elke afwijkende behandeling van iemand op grond van zijn taalgebruik of -beheersing als discriminatie verbiedt. Dan heeft hij echt een punt.

Jan van Bakel, 21 april 2009

janvanbakel.nl

Terug naar boven

Reactie? Bericht: jan.van.bakel@gmail.com.